- βρυόφυτα
- Φυτά γνωστά ως βρύα ή μούσκλια, που συγκροτούν μια υποδιαίρεση του φυτικού βασιλείου και περιλαμβάνουν τα φυλλόβρυα, τα ηπατικά και τα ανθοκεροτά. Είναι φυτά κρυπτόγαμα, πράσινα, με χαρακτηριστικό γνώρισμα την απουσία τυπικών λουλουδιών, καρπών και σπερμάτων. Δεν έχουν επίσης κανονικές ρίζες, βλαστούς και φύλλα. Στη θέση των ριζών σχηματίζονται νηματοειδείς σειρές κυττάρων ή μονοκύτταρα νημάτια που λέγονται ριζοειδή και εξυπηρετούν τη στήριξη και την πρόσληψη νερού. Στη θέση του βλαστού υπάρχει ένα λεπτό στέλεχος με υποτυπώδη αγωγό ιστό που λέγεται καυλίδιο. Τα φωτοσυνθετικά του όργανα δεν έχουν την τυπική δομή του φύλλου των ανώτερων φυτών (κορμοφύτων), γι’ αυτό και λέγονται φυλλίδια. Αναπαράγονται εγγενώς με σπόρια, καθένα από τα οποία βλαστάνοντας δίνει ένα πλήρες φυτό, με νηματοειδή διακλαδιζόμενο σχηματισμό, το πρωτόνημα. Αυτό στην περίπτωση των ηπατικών δίνει έναν φυλλοειδή θαλλό, ενώ στην περίπτωση των φυλλοβρύων εξελίσσεται σε καυλίδιο με φυλλίδια και ριζοειδή. Αυτά αποτελούν την πρώτη φάση του βιολογικού κύκλου των β., το γαμετόφυτο, επειδή πάνω σε αυτό παράγονται, σε διάφορες θέσεις από είδος σε είδος, τα ανθηρίδια και τα αρχεγόνια, που δίνουν δηλαδή αντίστοιχα τους γαμέτες, τα ανθηροζωίδια και τα ωοκύτταρα. Το ωοκύτταρο, γονιμοποιημένο από τα ανθηροζωίδια τα οποία μετακινούνται από το ανθηρίδιο στο αρχεγόνιο (τα ανθηροζωίδια μπορούν να κινούνται άνετα με τις βλεφαρίδες τους μέσα στο υγρό –σταγόνες δροσιάς ή βροχής– περιβάλλον τους), εξογκώνεται σχηματίζοντας ένα σφαιρικό ή επίμηκες σώμα (σποριοθήκιο ή σποριάγγειο) που συγκρατείται πάνω στο γαμετόφυτο με ποδί
σκο και περικλείει τα μικροσκοπικά σπόρια. Αυτή η δεύτερη φάση του βιολογικού κύκλου ονομάζεται σποριόφυτο. Τα β. συνεπώς παρουσιάζουν εναλλαγή γενών, κατά την οποία η φάση του γαμετοφύτου και του σποριοφύτου εναλλάσσονται διαδοχικά.
Υπάρχουν υδροχαρή β., όπως τα ηπατικά των γενών ρικία και ρικιόκαρπος. Άλλα β. είναι χερσαία, με προτίμηση τις σκιερές και υγρές περιοχές (βρύα των δασών και των σπηλαίων) και άλλα ζουν σε άνυδρες και ηλιόλουστες περιοχές, πάνω σε τοίχους και βράχους. Συναντώνται επίσης και επίφυτα β., που ζουν δηλαδή πάνω σε κορμούς δέντρων. Σπανιότερα είναι τα επίφυλλα, που ζουν πάνω στα φύλλα ορισμένων τροπικών φυτών.
Κύκλος εξέλιξης ενός υπατικού, της μαρχαντίας της πολυμόρφου. Στο K! φαίνεται η εγγενής αναπαραγωγή· στο R! η αγενής. 1) Σπόριο· 2) σπόριο που βλαστάνει· 3) άρρεν άτομο: επί του θαλλού φαίνεται ανθηριδιοφόρο καρπόσωμα· 4) τομή ανθηριδιοφόρου πίλου: τα ανθηρίδια είναι τοποθετημένα στην πάνω επιφάνεια· 5) ανθηρίδιο σχεδόν ώριμο· 6) ανθηροζωίδια· 7) θήλυ άτομο με αρχεγονιοφόρα καρποσώματα· 8) τομή αρχεγονιοφόρου πίλου: τα αρχεγόνια είναι τοποθετημένα στην κάτω επιφάνεια· 9) αρχεγόνια γονιμοποιημένα· 10) αρχεγόνια μέσα σε σποριόκαψα, η οποία διαρρηγνύεται (11), όταν ωριμάσουν τα σπόρια.
ΒΡΥΟΦΥΤΑ
Dictionary of Greek. 2013.